Dakloosheid en onderzoek

Sociale innovatie is nodig. Enerzijds laat het ons toe om in te spelen op de noden van de straatbewoners wanneer ze nog niet door de bestaande diensten worden gedekt. Anderzijds stelt het ons in staat om nieuwe behoeften te identificeren. Maar daarvoor moet voorafgaand onderzoek plaatsvinden. Daarom werkt DIOGENES samen met onderzoekers, universiteiten en andere organisaties aan onderzoek rond dak- en thuisloosheid (nieuwe doelgroepen, nieuwe behoeften, rechten, netwerkvorming, enz.).

Wij dragen bij door de statistieken die we op het terrein verzamelen te delen of door deel te nemen aan regelmatige werkgroepen. Bovendien leggen we aanbevelingen voor op basis van onze ervaring en begeleiden we vele universiteitsstudenten bij de verwezenlijking van hun eindwerk. Onderzoek vult het straathoekwerk met de straatbewoners aan. 

Gepubliceerd onderzoek

Hieronder, een niet-uitputtende lijst van de onderzoeksprojecten rond dak- en thuisloosheid waaraan DIOGENES deelnam:

• Een studie rond uithuiszettingen in Brussel (2023) met de VUB, de ULB en Innoviris.
• Een onderzoek rond het MODULO-project (lichte en modulaire woningen voor dakloze personen) met de l’ISFSC (2022). 
• Een onderzoeksartikel in Panopticon rond de ruimtelijke onrechtvaardigheid en de Brusselse Alhambra wijk, samen met UGent en VUB (2022). Ref. Hans Grymonprez (UGent), Filip Keymeulen en Nina Muller, (2022) PANOPTICON. 43(6). p.554-557
• Experiment herverbindingscoaches: ontwikkeling van nieuwe methodologieën, in het kader van housing first programma's, om antwoord te bieden op uitdagingen op het gebied van sociale verbindingen (experiment van 2020 tot 2021, geleid door Smes-B in Brussel ; publicatie van het rapport in 2020)
• Onderzoek naar de kost van dakloosheid en de bestrijding ervan, in opdracht van het Syndicat des Immenses en Recht op een Dak (2022). Zie persbericht rond het evenement voor de aankondiging van de resultaten van de studie.
• Financiële inclusie van dakloze personen in een steeds meer cashloze samenleving (2022, FEANTSA). Het doel is de financiële uitdagingen te belichten waarmee daklozen worden geconfronteerd in samenlevingen die steeds digitaler en cashlozer worden, met de nadruk op de toegang tot basisbankrekeningen.
• De dak- en thuislozen telling in het Brussels Hoofdstedelijk gewest wordt om de twee jaar georganiseerd door Bruss’help. In december 2020 behoorden wij tot de 91 organisaties die bij deze tellingsactie betrokken waren. 
• PRODEC (2019, 2020,2021): Studie van de factoren die bijdragen tot de kwetsbaarheid van intra-Europese migranten die dakloos zijn  in Brussel. Door Bruss'help en DIOGENES, in het kader van een project dat gecoördineerd wordt door FEANTSA.
• Daklozen in de brusselse metro (2013, Aline Strens en Lucie Martin). Een studie over de uitdagingen die daklozen stellen op bepaalde plaatsen in de metro, en de manier waarop de MIVB rekening houdt met en reageert op hun aanwezigheid. Enkel in het Frans.
• Naar een Housing First programma in Brussel? (2011, Lucie Martin en Smes-B). Verschillende actoren uit de sociale en geestelijke gezondheidszorg, waaronder DIOGENES, zijn samengekomen om "de specifieke kenmerken van deze [Housing First] modellen te begrijpen, het Brusselse terrein af te bakenen en te verkennen om te bepalen of het opportuun is er een Housing First-project te ontwikkelen en, zo ja, de vorm ervan te bepalen".
• Noodtoestand in de winter - De opening van een opvangcentrum (winter 2010-2011, Lucie Martin en Quentin Dardenne). Knelpunten voor de wijk en de verschillende betrokken actoren. Beschrijvingen, analyses en good practices. Enkel in het Frans.

Lopend onderzoek

Onder de lopende onderzoeksprojecten zijn begrepen: 

• Onderzoek naar bedelarij in Brussel: samen met de KUL, de UCL en de Hogeschool Odisee willen we een beter inzicht krijgen in de praktijk van het bedelen in onze Belgische hoofdstad en de ervaringen van de mensen die ermee in aanraking komen (hulpverleners, politieagenten, winkeliers, enz.). Er zal ook rekening worden gehouden met het effect van de aanwezigheid van kinderen.
• Onderzoek naar de doodsoorzaken van dakloze mensen in Brussel. 
• Deelname aan het Masterplan van Bruss'help, dat tot doel heeft tegen 2029 een globale strategie ter bestrijding van dakloosheid vast te stellen. Dit plan richt zich op 4 thema's: (1) preventie van dakloosheid, (2) mechanismen om chronische dakloosheid op straat te voorkomen, (3) ondersteuning en stabilisatie en (4) mechanismen van institutioneel geweld. DIOGENES is rechtstreeks betrokken bij de eerste twee thema's.

DIOGENES wordt ook vertegenwoordigd bij het CREBIS, het Brussels onderzoekscentrum voor sociale ongelijkheden.