Interculturele Bemiddeling
Sociaal-economische, taalkundige en culturele barrières overwinnen
Sinds enkele jaren ontwikkelt DIOGENES een project voor interculturele bemiddeling. Met het oog op sociale inclusie wil het specifiek tegemoetkomen aan de behoeften van daklozen die geconfronteerd worden met sociaal-economische, taalkundige en/of culturele belemmeringen. Onze straathoekwerkers ontmoeten dagelijks een groot aantal Roma en Polen. In eerste instantie krijgen zij dan ook onze focus in dit interculturele bemiddelingsproject, hiernaast blijven wij alert voor het verschijnen van potentiële nieuwe groepen.
Waarom interculturele bemiddeling ?
Elke dag ontmoeten de straathoekwerkers van DIOGENES dak- en thuisloze personen om samen met hen een traject op maat uit te stippelen voor sociale inclusie, dit doen ze door de nodige bruggen te bouwen tussen hen en de rest van de samenleving. Deze steun - die gebaseerd is op een vertrouwensrelatie tussen de persoon en de werker - kan echter worden belemmerd wanneer er taal- en cultuurbarrières zijn. Om dit te verhelpen, hebben wij de weg van interculturele bemiddeling gekozen. Het stelt ons in staat te reageren op bepaalde zichtbare problemen zoals bedelarij, ouders met hun kinderen op straat of verslavingen die deze groepen kunnen treffen.
De Roma- en Poolse bevolgingsgroepen die we vandaag in het kader van de interculturele bemiddeling ontmoeten, zijn onderhevig aan een vele stereotypen en vooroordelen. Ze zijn uitgesloten van onze samenleving en zijn dikwijls slachtoffer van discriminatie. Naarmate de tijd verstrijkt, merken wij dat ze zichzelf buitensluiten : ze vragen niets meer, ze richten zich niet tot de hulpdiensten omdat ze denken dat deze niet geschikt zijn, omdat ze niet op de hoogte zijn van het aanbod, of ze zonderen zich liever af om zichzelf te beschermen. Daarom bestaat de opdracht van DIOGENES erin hen te bereiken, hen te informeren over hun rechten en plichten, hen te verwijzen naar de geschikte organisaties. We maken mensen ook bewust om stereotypen af te breken, en we brengen gesprekken op gang met andere actoren die zich hulpeloos of gefrustreerd voelen wegens een gebrek aan begrip. Al onze acties zijn gericht op een beter samenleven, een goede verstandhouding tussen elk van de betrokken personen.
Welke rol hebben interculturele bemiddelaars ?
De interculturele benadering heeft als doel twee culturen met elkaar te laten communiceren, terwijl bemiddeling erop gericht is de nodige openheid te scheppen om deze communicatie mogelijk te maken. Het werk van interculturele bemiddelaars bestaat er dan ook vooral in bruggen te slaan tussen het publiek en de rest van de samenleving, door mensen te begeleiden en zich onder te dompelen in hun leefwereld. Zij informeren hen, bouwen samen een begeleidingstraject op en hebben veel aandacht voor de versterking van het zelfvertrouwen en het gevoel van eigenwaarde. Bovendien helpen zij om rechten te activeren en de autonomie van de mensen te bevorderen. Daarvoor is het nodig om deze gemeenschappen te "decoderen", d.w.z. hun zienswijze op de wereld te analyseren en te begrijpen.
Cultuur is veel meer dan taal: om een cultuur te begrijpen moet men de politiek, de geografie, de geschiedenis, de institutionele context, de godsdienst, de wijze waarop een gemeenschap is gevormd, enz. begrijpen. Daarom gaat de rol van de interculturele bemiddelaar veel verder dan die van een vertaler, ook al is dit deel van het werk van cruciaal belang opdat eenieder zich in zijn eigen taal kan uitdrukken (en dus beter kan begrijpen en geïnformeerd worden).
Interculturele bemiddelaars zorgen niet alleen voor een gepersonaliseerde en nauwe begeleiding van de persoon, maar ze fungeren ook als een signaalfunctie voor de samenleving, de politiek en de instellingen: zij informeren en vormen, ze dagen uit en ze stimuleren bewustwording. Zij maken mensen bewust van het feit dat ons handelen, vaak onbewust, voortkomt uit onze identiteit en culturele waarden , en dat deze dus een belemmering kunnen vormen. Zij werken naar openheid, het geleidelijk veranderen van bepaalde opvattingen en gedragingen en hebben aldus een positief effect op de integratie van dak- en thuisloze mensen in onze samenleving.
> Naar ons aanbod aan vormingen <
En wie zijn ze ?
Als een koorddanser die zijn evenwicht probeert te vinden, schommelt de interculturele bemiddelaar voortdurend van de ene pool naar de andere: hij probeert bruggen te slaan tussen twee culturen met verschillende contexten en problemen. Bijvoorbeeld, het werk met de Roma-gemeenschap omvat een dimensie van gezinsbemiddeling die bijna ontbreekt in het werk met de Poolse gemeenschap. De Poolse bevolkingsgroep onder de dak- en thuisloze personen die we volgen bestaat daarentegen meestal uit alleenstaande mannen.
Een eerste vereiste om een goede intercultureel bemiddelaar te zijn, is dat men tot beide culturen behoort en beide talen van de persoon kent. Een eenvoudige kennis van de taal is niet voldoende, want het gaat erom dat men in staat is de vraag, de verwachtingen en de behoeften van de mensen die men ontmoet, al dan niet expliciet, te begrijpen, te decoderen en er adequaat op te reageren. Vanaf het eerste contact, in de manier waarop zij zich aan de ander voorstellen, worden interculturele bemiddelaars beoordeeld op wie hij of zij is, soms meer dan op wat hij of zij doet: hun migratieachtergrond, hun persoonlijke geschiedenis, hun gezinssituatie, hun beroeps- en persoonlijke praktijken spelen allemaal een rol bij het scheppen van een duurzame vertrouwensband.
In het team van DIOGENES werkt Daniela, van Roemeense Roma-afkomst, sinds 2003 met haar gemeenschap van herkomst, terwijl Dorota en Gosia hun werk met mensen van Poolse afkomst baseren op hun eigen oorsprong en ervaringen. Natuurlijk kunnen wij ook rekenen op de steun van partners wiens diensten specifiek aan deze groepen worden aangeboden.
> Voor meer informatie over de Roma-bevolking in onze doelgroep volg deze link.
> Om meer te weten te komen over dak- of thuisloze personen van Poolse herkomst, klik hier.